Κατανάλωση αλκοόλ στην Ελλάδα
Πληθώρα ερευνών έχουν παρουσιάσει πως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχει συσχετιστεί με προβλήματα υγείας όπως η εμφάνιση καρκίνου, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακών και γαστρεντερικών παθήσεων.
Από την άλλη πλευρά, πολλές στατιστικά στοιχεία έχουν αποδείξει πως η μεσογειακή διατροφή και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ και ειδικότερα κόκκινου κρασιού μας προστατεύει από την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων και από τον καρκίνο.
Όσον αφορά την Ελλάδα, πρόσφατες έρευνες παρουσίασαν πως η κατανάλωση αλκοόλ έχει μειωθεί στην Ελλάδα από το 1975 μέχρι το 2001. Όσον αφορά την κατανάλωση αλκοόλ από γυναίκες και άνδρες, μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών απέχουν από την κατανάλωση αλκοόλ συγκριτικά με τον ανδρικό Ελληνικό πληθυσμό. Τέλος όπως μπορούμε να διακρίνουμε και στην Εικόνα 1, η κατανάλωση κρασιού είναι πολύ ποιο αυξημένη στην χώρα μας αναλογικά με την κατανάλωση μπύρας ή άλλων οινοπνευματωδών ποτών.
Εικόνα 1. Συνολική κατανάλωση αλκοόλ στην Ελλάδα (ηλικίες 15 ετών και άνω)
Αλκοόλ: Βασικά στοιχεία
1. Το αλκοόλ παρασκευάζεται από την ζύμωση των φρούτων και των δημητριακών και μας προσδίδει 7 θερμίδες ανά γραμμάριο. Κάποια αλκοολούχα ποτά μας παρέχουν ίχνη βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων αλλά όχι σε σημαντικές ποσότητες.
2. Η πρόσληψη αλκοόλ υπολογίζεται με τα ισοδύναμα του: 1 ισοδύναμο μας παρέχει 8-10 γραμμάρια αλκοόλ (σύμφωνα με τα Βρετανικά δεδομένα).
1 ισοδύναμο αλκοόλ =
1 μεζούρα οινοπνευματώδους ποτού : ουίσκι, βότκα, τζιν, μπακάρντι, ρούμι, σαμπούκα κτλ (25ml)
1 μικρό ποτήρι κρασί λευκό ή κόκκινο (125ml)
1 μικρό ποτήρι γλυκό κρασί πόρτο ή επιδορπίου (50ml)
1 μικρό ποτήρι μπύρα (250ml)
3. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μας συμβουλεύει να μην καταναλώνουμε περισσότερα από 2-3 ισοδύναμα για τις γυναίκες και 3-4 ισοδύναμα για τους άνδρες καθημερινά, για την διατήρηση της υγείας και την αποφυγή εμφάνισης χρονιών νοσημάτων (Καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση) και καρκίνου.
Τι συμβαίνει όταν καταναλώνουμε αλκοόλ στο σώμα μας;
Μετά την κατάποση του οινοπνευματώδους ποτού, ένα ποσοστό του αλκοόλ απορροφάται από το στομάχι και μεταφέρεται σε όλο το σώμα μας μέσω του αίματος. Εάν το αλκοόλ καταναλωθεί μαζί με φαγητό, η απορρόφησή του από το σώμα μας γίνεται με ποιο αργό ρυθμό. Όσο αυξάνονται τα επίπεδα του αλκοόλ στο αίμα μας, τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο έχουμε να προβούμε σε κατάσταση μέθης όπου υπάρχει απώλεια συντονισμού και λειτουργίας των αισθήσεων μας και της κρίσης μας.
Αφού έχει απορροφηθεί, το αλκοόλ μεταβολίζεται, δηλαδή χρησιμοποιείται, από το συκώτι για να παράγει ενέργεια. Ο βαθμός που μεταβολίζουμε το αλκοόλ εξαρτάται από την ηλικία, το γένος, το σωματικό βάρος και το μέγεθος του ήπατος μας. Σε γενικές γραμμές 1 ισοδύναμο αλκοόλ μεταβολίζεται κάθε 1 ώρα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως μία ‘Ελληνική’ μεζούρα αλκοόλ, ή οποία ενδεχομένως θα είναι λίγο παραπάνω από 25 ml μεταβολίζεται από το σώμα μας σε περίπου 2 ώρες! Τα συμπτώματα τοξικότητας από το αλκοόλ εμφανίζονται όταν τα επίπεδα του αλκοόλ στο αίμα μας ξεπεράσουν τα 100mg αλκοόλ ανά 100ml αίματος (δηλαδή περίπου στα 6 ισοδύναμα αλκοόλ).
Ποιες είναι οι ομάδες ατόμων οι οποίες χρειάζεται ειδικότερα να προσέξουν με την κατανάλωση αλκοόλ στην διατροφή τους;
1. Γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης/θηλασμού
Η κατάχρηση οινοπνεύματος κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης σχετίζεται με την παρουσίαση εμβρυικού αλκοολικού συνδρόμου το οποίο περιλαμβάνει: προβλήματα ανάπτυξης του εμβρύου, μικροκεφαλία, διανοητική καθυστέρηση, ανωμαλίες προσώπου του εμβρύου, καρδιακές βλάβες, σκελετικές ανωμαλίες, ανωμαλίες συμπεριφοράς όπως και με αποβολή του εμβρύου. Ακόμη και η μέτρια κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση μερικών από των παραπάνω αποτελεσμάτων και για αυτό για τις γυναίκες που βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης θα είναι ωφέλιμο να αποφεύγουν εντελώς το αλκοόλ και εφόσον έχουν την επιθυμία να καταναλώσουν αλκοόλ να μην υπερβαίνουν το 1 ποτό την εβδομάδα.
Όσον αφορά τον θηλασμό, οι θηλάζουσες θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση αλκοόλ πριν θηλάσουν ή ιδανικά να το αποκλείσουν καθ’όλη την διάρκεια του θηλασμού.
2. Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη
Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη θα πρέπει να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ που έχει ως αποτέλεσμα την επιδείνωση της ασθένειας. Ειδικότερα κρίνεται απαραίτητο να μην καταναλώνεται αλκοόλ με άδειο στομάχι καθότι ενδέχεται να παρουσιαστεί υπογλυκαιμικό επεισόδιο (χαμηλό ζάκχαρο) σε ασθενείς που λαμβάνουν φαρμακευτική θεραπεία για την αντιμετώπιση της ασθένειας.
Μαρία Κουφάκη, MSc
Κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος
Αριστούχος Master στην Διατροφή, Άσκηση και Δημόσια Υγεία