Ο ρόλος των συναισθημάτων στην διατροφική μας συμπεριφορά
Παχυσαρκία και ψυχική υγεία
Έρευνες με θέμα την ψυχολογία και τον καθημερινό τρόπο ζωής έχουν παρουσιάσει πως το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και η παχυσαρκία μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική μας υγεία.
Όσον αφορά την παχυσαρκία, το να είμαστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι αυξάνει τις πιθανότητες για παρουσία χαμηλού αυτοσεβασμού και κατάθλιψης ειδικότερα στις ενήλικες γυναίκες. Άλλη μία αρνητική επίπτωση της παχυσαρκίας, όσον αφορά την ψυχική μας υγεία, είναι η δυσαρέσκεια με την εικόνα του σώματος μας, δηλαδή το να μην είμαστε ικανοποιημένοι με την μορφή του σώματος μας όπως παρουσιάζεται στον καθρέπτη. Η δυσαρέσκεια με την εικόνα του σώματος είναι ένα φαινόμενο που τα τελευταία 50 χρόνια έχει αρχίσει να αυξάνεται περισσότερο στο γυναικείο πληθυσμό (αναλογικά με τους άνδρες) και που μπορεί να οδηγήσει σε επαναλαμβανόμενες προσπάθειες για απώλεια βάρους και κάποιες φορές σε διαταραχές διατροφής όπως η νευρική ανορεξία, η νευρική βουλιμία και η υπερφαγία.
Η επιρροή των συναισθημάτων μας στην διατροφική μας συμπεριφορά
Καθώς η παχυσαρκία αυξάνεται παγκοσμίως, ερωτήματα αναδεύουν σχετικά με το ρόλο των συναισθημάτων στην συμπεριφορά μας απέναντι στην τροφή. Η διατροφική μας συμπεριφορά μπορεί να επηρεαστεί πολύ από τα συναισθήματα μας. Η επιλογή των φαγητών, η ποσότητα και η συχνότητα των γευμάτων μπορεί να σχετίζονται με την ψυχολογία μας και το πώς αισθανόμαστε πέρα από την καθημερινή μας ανάγκη για πρόσληψη τροφής (δηλαδή λόγω πείνας). Συναισθήματα όπως το άγχος, ο θυμός, η ευχαρίστηση, η κατάθλιψη μπορούν να επηρεάσουν την συμπεριφορά που έχουμε απέναντι στο φαγητό.
Έρευνες παρουσίασαν πως υψηλότερη κατανάλωση φαγητού παρουσιάστηκε με ανθρώπινα συναισθήματα όπως η ανία, η κατάθλιψη, ο θυμός και η ευχαρίστηση ενώ με συναισθήματα φόβου και λύπης η κατανάλωση τροφής είχε μειωθεί. Όσον αφορά τον θυμό, ερευνητές παρατήρησαν πως αρκετοί άνθρωποι που βρίσκονται σε κατάσταση θυμού αυξάνουν την ταχύτητα που τρώνε χωρίς να δίνουν σημασία στην ποιότητα της τροφής που καταναλώνουν ενώ αντίθετα άνθρωποι που αισθάνονταν ευχαρίστηση και χαρά κατανάλωναν τροφή λόγω του ότι τους άρεσε η γευστικότητα του φαγητού ή επειδή το συγκεκριμένο φαγητό/τροφή εντασσόταν στα πλαίσια της υγιεινής διατροφής. Το ερώτημα που δημιουργείται από όλα τα παραπάνω, προβληματίζοντας μας απέναντι στην αλλαγή των διατροφικών μας συνήθειών και καθιστώντας την βοήθεια ενός ειδικού απαραίτητη, είναι: ‘ Τρώμε γιατί πραγματικά πεινάμε ή τρώμε για άλλους λόγους πέρα από την βιολογική μας ανάγκη για το πρόσληψη τροφής;’ .
Από την κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο Μαρία Κουφάκη, MSc
Επιστημονική βιβλιογραφία:
Canetti, L., Bachar, E. and Berry, E.M. (2002). Food and emotion. Behavioural Processes. 60,
157-164.
Feingold, A. and Mazzella, R. (1998). Gender differences in body image are increasing.
Psychological Science. 9(3), 190-195.
Rohrer, J.E., Rush Pierce, J., J. and Blackburn, C. (2005). Lifestyle and mental health. Preventive
Medicine. 40(4), 438-443.
Ross, C.E. (1994). Overweight and depression. Journal of Health and Social Behavior.35(1), 63-79.
Macht, M., (1999). Characteristics of eating in anger, fear,sadness and joy. Appetite,33, 129-/139.